Zona, ook wel gordelroos genoemd, is een pijnlijke huiduitslag die veroorzaakt wordt door het varicella-zostervirus. Dit is hetzelfde virus dat waterpokken veroorzaakt. Na een waterpokkeninfectie blijft het virus sluimerend aanwezig in het lichaam en kan het jaren later opnieuw actief worden onder de vorm van zona.
Hoe ontstaat zona?
Het varicella-zostervirus blijft na een doorgemaakte waterpokkeninfectie in de zenuwcellen van het lichaam aanwezig en kan opnieuw opflakkeren wanneer het immuunsysteem verzwakt raakt. Denk aan ouderdom, stress, ziekte of medicatie die de weerstand vermindert. Dit leidt tot een ontsteking van de zenuwbanen, wat de kenmerkende pijn en huiduitslag veroorzaakt.
Kan iedereen zona krijgen?
Iedereen die ooit waterpokken heeft gehad, kan later in het leven zona ontwikkelen. Dit komt vooral voor bij volwassenen ouder dan 50 jaar, maar ook jongere mensen met een verzwakt immuunsysteem lopen risico. Mensen die nog nooit waterpokken hebben gehad, kunnen het virus voor het eerst krijgen door in contact te komen met de blaasjes van iemand met zona. Dit contact kan dan resulteren in waterpokken.
Symptomen en lichamelijke gevolgen
Zona begint vaak met een branderige of tintelende pijn aan één kant van het lichaam, meestal op de romp, rug of het gezicht. Na enkele dagen verschijnen er rode vlekken die evolueren tot vochtige blaasjes. Deze blaasjes drogen na ongeveer een week in en vormen korstjes. De uitslag verdwijnt meestal na twee tot vier weken, al kan de pijn langer aanhouden.
Een vervelende complicatie is postherpetische neuralgie: een aanhoudende zenuwpijn die weken tot maanden na het verdwijnen van de uitslag kan blijven zeuren. Dit komt vooral voor bij oudere patiënten, wat hun dagelijks leven ernstig kan verstoren.
Hoe behandel je zona?
Zona geneest meestal vanzelf, maar een snelle behandeling kan de ernst en duur van de symptomen verminderen. Antivirale medicatie zoals aciclovir of valaciclovir werkt het best wanneer je het binnen 72 uur na het verschijnen van de eerste symptomen inneemt. Pijnstilling met paracetamol of ontstekingsremmers helpen dan weer bij de pijn. Bij ernstige pijn kan je arts specifieke zenuwpijnstillers voorschrijven, zodat de impact op je leven minder hard is.
Daarnaast is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen! Voldoende rusten, stress zoveel mogelijk vermijden en een gezond voedingspatroon ondersteunen het immuunsysteem. Een warm bad of koude kompressen kunnen de jeuk en pijn verlichten.
Kan je zona voorkomen?
Ja! Er bestaat een vaccin tegen zona, vooral aanbevolen voor mensen ouder dan 50 jaar of personen met een verhoogd risico op complicaties. Dit vaccin verlaagt de kans op zona en vermindert de ernst van de symptomen bij een eventuele infectie.
Zona is dus een pijnlijke en vervelende aandoening die iedereen met een doorgemaakte waterpokkeninfectie kan treffen. Een snelle behandeling en goede zelfzorg kunnen het herstel bevorderen en complicaties voorkomen. Twijfel je over jouw risico of heb je last van symptomen? Raadpleeg je apotheker of huisarts voor advies!
